Ölümü İnkâr: Ölüm Düşüncesiyle Yüzleşme, Davranışlarımızı Değiştiriyor.
Bu yazıyı okuduktan 5-10 dakika sonra, ölümle ilgili bilinçli düşüncelerinizi bir kez zihninizden attığınızda; davranışlarınızın da belli ölçülerde değiştiğini göreceksiniz.
Bir gün öleceksiniz. Ve son derece basit olan bu evrensel gerçekliğin, bilinçli olarak farkında olan tek türün bir üyesisiniz. Dahası, bir gün ölecek oluşunuzun size hatırlatılması, davranışlarınızda da hemen –ölümle ilgisi yokmuş gibi görünen küçük– değişimler oluşturabiliyor.
Bu yazıyı okuduktan 5-10 dakika sonra, ölümle ilgili bilinçli düşüncelerinizi bir kez zihninizden attığınızda; muhtemelen ünlü olmaya daha fazla ilgi duyacak, daha karizmatik bir lideri destekleme olasılığınız artacak ve potansiyel olarak çocuk sahibi olmak ile daha fazla ilgileneceksiniz. Ayrıca bebek emzirmeyi daha az, savaşları ise daha fazla destekleyeceksiniz. “Yok artık!” diyebilirsiniz, ama en azından yapılan çalışmalarda bu bulgulara ulaşıldığını söyleyebiliriz.
Peki sebep ne?
Dehşet Yönetimi (İng. Terror Management) alanındaki teorisyenlere göre, bu tutum değişiklikleri, ölümlü oluşumuzla yüzleşmemizde bize bir cesaret sağlıyor. Ölüm, bilincin sınırlarına ulaştığında, insanlar hemen onu bastırmaya çalışır. Dehşet Yönetimi Teorisi (Terör Yönetimi Teorisi)‘nin mucitlerinden olan, psikologlar; Jeff Greenberg, Tom Pyszczynski ve Sheldon Solomon, ölüm düşüncesiyle başa çıkma ihtiyacının insan davranışlarını çeşitli biçimlerde etkilediği fikrini ileri sürdü. Aynı üçlü, bir antropolog olan Ernest Becker‘in 1974 yılında Pulitzer ödülü kazanan “The Denial of Death” (Ölümü İnkâr) isimli kitabını okuduktan sonra 1986 yılında teorilerini resmi olarak ortaya koydular. Becker, kitabında, insan davranışlarının büyük çoğunluğunun, insanın ölümsüzlük arayışı tarafından yönlendirildiğini ileri sürüyor. Psikologlar, teorilerine bir isim bulmuşlardı ancak şimdi onu destekleyecek delil arayışında olmaları gerekiyordu.
Ölüm Psikolojisi
Becker’e göre; insanlar, ölüm hakkındaki endişelerini; kendi öz güvenlerini arttırarak ve anlamlı bir evrende kendilerine değer addederek yatıştırmaya, bastırmaya çalışır. Bunu yapabilmenin yollarından birisi de; kendisini daha büyük, daha önemli bir şeyin parçasıymış gibi göstermeye çalışmaktır.
Bu düşünceyi test etmek için de Greenberg ve arkadaşları, bir grup mahkeme hakimini araştırmaya dahil ederek hakimlerin bazılarından kendi ölümleri hakkındaki hislerini not almalarını istediler. Hemen ardından da, yargıçlara, fuhuş nedeniyle gözaltına alınan bir kadın için kefaletle serbest bırakılmasını gerektiren varsayımsal bir dava verildi.